ΕΠΙΣΚΕΨΙΜΟΙ ΧΩΡΟΙ
- Οι δύο Ανεμόμυλοι στο λόφο του Αγίου Νικολάου, κτίσματα του 18ου αιώνα.
- Η Ιερά Μονή Φανερωμένης (εορτάζει στις 23 Αυγούστου) ανεγέρθηκε τον 17ο αιώνα (1670) από τον Όσιο Λαυρέντιο (κατά κόσμο Λάμπρο Κανέλλο) ο οποίος βρήκε την εικόνα της “Νεοφανείσης Παναγίας”. Βρίσκεται βορειοδυτικά του νησιού.
- Το σπίτι του μεγάλου Έλληνα ποιητή Άγγελου Σικιελιανού, στην παραλία της Μονής Φανερωμένης, αναστηλώθηκε (2003 – 2006) επί Δημαρχίας Βαγγέλη Αγαπίου. Σ’ αυτό έζησε για πολλά χρόνια και δημιούργησε το σημαντικότερο έργο του. Δίπλα στο σπίτι υπάρχει η προτομή του.
- Το Ανοιχτό Ευριπίδειο Θέατρο το οποίο χτίστηκε το 1993 επί Δημαρχίας Αθ. Μακρή και ο Ιερός Ναός της Παναγίας Ελευθερώτριας, χτισμένος το 1998 επί Δημαρχίας Αθ. Μακρή στο λόφο Πατρίς.
- Οι Ιεροί Ναοί Αγίου Μηνά και Αγίου Δημητρίου με έργα του μεγάλου Σαλαμίνιου και νεοέλληνα ζωγράφου Πολυχρόνη Λεμπέση (1848 – 1913) και του γλύπτη Γιαννούλη Χαλεπά (1851 – 1938). Οι ναοί βρίσκονται στο κέντρο της πόλης.
- Ο Τάφος του ήρωα Γεώργιου Καραϊσκάκη, όπου σώζονται τα οστά του στην εκκλησία του Αγ. Δημητρίου στο κέντρο της πόλης. Ο τάφος ανακατασκευάστηκε το 1996. Στον περίβολο του ναού υπάρχει η προτομή του ήρωα.
- Το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Ιστορίας και η Δημοτική Βιβλιοθήκη, που στεγάζονται στο κτήριο του Νέου Δημαρχείου.
- Το Δημαρχιακό Μέγαρο, χτισμένο επί Δημαρχίας Αθανασίου Μακρή, το οποίο εγκαινιάστηκε στις 30-07-2000 από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Κωνσταντίνο Στεφανόπουλο.
- Η Μονή του Αγίου Νικολάου Λεμονιών (17ου αιώνα) και το εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννου του Καλυβίτη (10ου αιώνα) που βρίσκονται στο πευκόφυτο δάσος προς την περιοχή Κανάκια.
- Το σπήλαιο του Ευριπίδη στην περιοχή Περιστέρια, το οποίο ανεσκάφη από τον αρχαιολόγο καθηγητή κ. Γιάννο Λώλο (1994 – 1997).
- Ο Πέτρινος Φάρος που βρίσκεται στα νότια του νησιού στο ακρωτήρι Λυκόπουλο (μεταξύ των περιοχών Περιστέρια και Κολώνες).
- Το Ναΰδριο της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα του 11ου αιώνα που βρίσκεται κοντά στην πλατεία του Αιαντείου (Μούλκι).
- Η Ιερά Μονή Υπαπαντής η οποία βρίσκεται στην περιοχή Φλεβαριώτισσα – Μενεμένη.
- Η Πόλη της Αρχαίας Σαλαμίνας. Οι αρχαίοι συγγραφείς αναφέρουν δύο πόλεις στο νησί της Σαλαμίνας, την Αρχαία και την Ομηρική Σαλαμίνα. Η τελευταία βρισκόταν στη Νότια πλευρά του νησιού και ήταν “Νοτίως τεττραμμένην προς Αίγιναν” όπως αναφέρει ο Παυσανίας. Η αρχαία πόλη ήταν στη χερσονοειδή περιφέρεια που σήμερα ονομάζεται Κυνόσουρα και στην αμέσως μικρότερη χερσόνησο όπου σήμερα βρίσκεται το Καματερό και μέρος του Αμπελακίου. Η κυρίως πόλη βρισκόταν στην πλευρά του Αμπελακίου και διέθετε ερείπια περιβόλου, τειχών και οικοδομημάτων αρχαίων τα οποία σχετίζονται με τα “αγοράς ερείπια”, το “Αιάντειον”, το “Τέμενος Αίαντος”, το “Ιερόν Ασκληπιού”, τον “Βωμόν των δώδεκα Θεών”, τον ανδριάντα του Σόλωνος και της Δημοκρατίας, τη Στοά, την Εξέδρα, το Γυμνάσιος, τα Ιερά του Ερμού και του Διονύσου, όπου εκεί εκτελούνταν οι ιστορικές “Έρμαιαι και Διονύσου Εορταί”. Επίσης υπήρχαν ακόμη το τρόπαιο της Αρτέμιδος και του Δία, των Μοιρών, θέατρο και ισχυρό λιμάνι με ναυπηγικές εγκαταστάσεις το οποίο είναι εμφανέστατο μέχρι σήμερα.
- Ναΰδριο Αγ. Πέτρου, Υπαπαντούλα, Τύμβος Σαλαμινομάχων.
- Κτίσματα Αρχιτεκτονικής σημασίας. Απ’ άκρη σ’ άκρη, σε όλη την επικράτει του πρώην Δήμου Αμπελακίων υπάρχει έντονο το στοιχείο του πολιτισμού το οποίο αποτυπώνεται σε κτίσματα που είναι χαρακτηριστικά για την αρχιτεκτονική τους.
- Το αρχαιολογικό μουσείο: Στη Σαλαμίνα λειτουργεί το αρχαιολογικό μουσείο το οποίο φιλοξενεί εκθέματα από το σπήλαιο του Ευριπίδη -κυρίως- αλλά και εκθέματα από διάφορες ανασκαφές που έχουν γίνει στο νησί.
- Το Κυκλοτερές Ταφικό Μνημείο που βρίσκεται Νότια της Σαλαμίνας, στη θέση Κολώνες. Πρόκειται για ένα μνημειακής κατασκευής κυκλικό ταφικό μνημείο που περιέκλειε τρις τάφους και χρονολογείται από τον 4ο αιώνα π.Χ.
- Η Αρχαία Μυκηναϊκή Πόλη που περικλείει τα ανάκτορα του Αίαντα του Τελαμώνιου και το οικιστικό συγκρότημα της Ύστερης Μυκηναϊκής εποχής και αποκαλύφθηκε στα Κανάκια Σαλαμίνας, ύστερα από ανασκαφή που ξεκίνησε το 2000 ο κ. Γιάννος Λώλος, καθ. Προϊστορικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
- Η Ελιά της “Όρσας”, με πρόσφατες ενέργειες που έγιναν από το Ινστιτούτο Μεσογειακών και Δασικών Ερευνών του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης έλαβε νέα επίσημη χρονολογική μέτρηση, η οποία προσδιόρισε το απώτατο όριο της ηλικίας του δέντρου στα 2530 έτη. Συνεπώς, η ελιά της “Όρσας” είναι ο μόνος επιζών οργανισμός από τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας. Βρίσκεται στη θέση Τουτούλιζα στην Κακή Βίγλα.